Theo phân tích mới đây của tổ chức BIMCO (Hội đồng Hàng hải quốc tế và Baltic), tác động kinh tế của virus corona chủng mới (Covid-19) đang gây ra thiệt hại rất lớn cho ngành công nghiệp đóng tàu. Bất chấp thực tế số đơn đặt hàng đóng mới tàu đang ở mức thấp nhất trong 17 năm qua và lượng tàu phá dỡ gia tăng trong nửa đầu năm 2020, báo cáo vừa công bố của BIMCO cho thấy tổng trọng tải của đội tàu toàn cầu vẫn tiếp tục tăng do kết quả của việc bàn giao các tàu hoàn thành đóng mới theo các đơn đặt hàng hiện có.
Ông Peter Sand, Trưởng bộ phân phân tích vận tải của BIMCO cho biết do tác động của đại dịch, nên trong năm nay các chủ tàu và nhà đầu tư tỏ ra không mấy mặn mà với những con tàu mới.
Nhìn vào số đơn đặt hàng đóng mới tàu thương mại bao gồm tàu chở container, hàng chở xô hàng rời rắn và tàu chở xô hàng lỏng, báo cáo của BIMCO cho thấy tổng số đơn đặt hàng đóng mới tàu đã giảm 50%. Bị ảnh hưởng nặng nề nhất là phân khúc tàu chở xô hàng rời rắn, tiếp theo là tàu chở container. Các đơn đặt hàng tàu chở xô hàng lỏng không bị giảm đột ngột ở mức độ lớn vì chúng đã ở mức thấp trong suốt hai thập kỷ qua.
Trong 7 tháng đầu năm 2020, số đơn đặt hàng đóng mới tàu chở xô hàng rời rắn là 63 triệu tấn trọng tải, giảm 65% so với năm 2019 và đang ở mức thấp nhất trong vòng 16 năm qua. Với sự sụt giảm về khối lượng thương mại toàn cầu do Covid-19 và chặng đường phục hồi dự kiến sẽ rất dài, chúng ta không hy vọng sổ đặt hàng đóng mới tàu chở xô hàng rời rắn sẽ phục hồi trong ngắn hạn.
Các đơn đặt hàng đóng mới tàu chở container cũng giảm đáng kể trong nửa đầu năm 2020. Theo dữ liệu của BIMCO, các đơn đặt hàng đóng mới loại tàu này nửa đầu năm 2020 đã giảm gần 40% so với năm 2019. Điều này làm cho tổng khối lượng đơn đặt hàng đóng mới tàu chở container hiện tại ở mức thấp nhất kể từ tháng 9 năm 2003.
Nhìn chung, phân khúc tàu chở xô hàng lỏng đang có sự sụt giảm thấp nhất trong năm 2020. Báo cáo của BIMCO cho thấy tổng trọng tải đặt hàng đóng mới tàu chở dầu thô chỉ giảm hơn 4%, trong khi các đơn đặt hàng đóng mới tàu chở sản phẩm dầu mỏ giảm tới 12% so với mức của năm ngoái. Theo báo cáo của BIMCO, tàu chở sản phẩm dầu mỏ là phân khúc duy nhất có mức tăng cho đến thời điểm hiện tại của năm 2020, tăng gần 3% trong 7 tháng đầu năm nay. Tuy nhiên, đơn đặt hàng đóng mới cho tàu chở dầu thô đã giảm hơn 40% cho đến thời điểm này của năm 2020.
Trong khi số các đơn đặt hàng đóng mới sụt giảm lớn, nhưng do thời gian đóng tàu bị kéo dài vì các biện pháp giãn cách xa hội liên quan đến Covid-19 đã giúp duy trì việc bàn giao tàu mới trong năm 2020. BIMCO cho biết việc bàn giao tàu mới có khả năng phục hồi cao hơn, chỉ giảm 2% trong năm 2020. Cho đến thời điển hiện tại của năm 2020, tỷ lệ bàn giao các tàu chở xô hàng rời rắn mới đã đạt tới 40% về số tấn trọng tải, nhưng lượng bàn giao tàu chở container mới giảm với tỷ lệ tương đương. Việc bàn giao tàu chở dầu thô mới cũng giảm 40%, trong khi tàu chở sản phẩm dầu mỏ giảm 46% vào thời điểm này.
Nỗ lực của các chủ tàu và người khai thác trong quản lý đội tàu, tiết giảm chi phí hoạt động cũng được phản ánh trong hoạt động phá dỡ tàu tăng mạnh gần đây. Lượng tàu phá dỡ được tính bằng tấn trọng tải đã tăng 50% trong tháng 7 năm 2020 so với cùng kỳ năm 2019 và bằng 400% so với tháng 4 năm 2020, là thời điểm mà nhiều xưởng phá dỡ tàu không hoạt động vì đại dịch.
Mức tăng lượng phá dỡ lớn nhất thuộc về phân khúc tàu chở xô hàng rời rắn - tăng 80% so với năm ngoái, trong khi việc phá dỡ tàu chở container cũng tăng một phần tư cho đến thời điểm hiện tải của năm 2020. Việc phá dỡ tàu chở sản phẩm dầu mỏ cũng tăng 10% tính bằng tấn trọng tải. Trong khi đó, đến thời điểm hiện tại của năm 2020 chỉ có 2 tàu chở dầu thô đã được bán để phá dỡ, giảm đáng kể so với năm 2019.
"Sự gia tăng mạnh mẽ trong hoạt động phá dỡ tàu cũ, sau khi các xưởng phá dỡ được mở cửa trở lại, là hoàn toàn được mong đợi. Nguyên nhân là do cú sốc nhu cầu từ cuộc khủng hoảng Covid-19 và kỳ vọng về chặng đường phục hồi rất dài ở phía trước của chúng ta. Điều này được phản ánh qua cả số lượng tàu phá dỡ cao hơn - việc mà các chủ tàu buộc phải làm đối với những con tàu cũ và kém chất lượng mà họ vẫn tiếp tục khai thác cho đến nay, cũng như việc giảm số lượng hợp đồng đóng mới tàu do triển vọng trong vài năm tới trở nên ảm đạm hơn nhiều so với trước đây", ông Peter Sand nói.
Do việc bàn giao tàu mới tiếp tục vượt quá hoạt động phá dỡ, BIMCO cho rằng trong thời gian tới, quy môi đội tàu toàn cầu tiếp tục tăng. Với khối lượng thương mại dự kiến sẽ giảm đáng kể trong năm nay và có thể sẽ không thể phục hồi cho đến năm 2022, BIMCO dự đoán sự cân bằng trên thị trường vận tải biển có thể khó đạt được trong những năm tới.