Sau thời gian mắc kẹt, hai thuyền viên tàu biển quốc tế được hồi hương, chuẩn bị đi cách ly tại Quảng Ninh
Hàng ngàn thuyền viên Việt Nam làm việc trên tàu biển quốc tế đang mắc kẹt tại nước ngoài. Nhiều thuyền viên gửi đơn kêu cứu vì thời gian ở trên tàu quá dài, không thể hồi hương đúng hạn do các hạn chế đi lại...
Mắc kẹt hơn 1 năm trên tàu
Ngày 24/2, trên tàu biển quốc tế Helios cập cảng Cái Lân (Quảng Ninh) có hai thuyền viên “đặc biệt” mang quốc tịch Việt Nam là V.N.D và N.T.Đ. Hai thuyền viên này không thuộc biên chế tàu mà chỉ được gửi từ Nhật Bản về nước sau khi đã hoàn thành hợp đồng lao động một thời gian và chờ hồi hương. Vì thế, sau khi lên bờ, hai thuyền viên đưa đi cách ly y tế phòng dịch Covid-19 trong 14 ngày.
Ông Hoàng Văn Dương, Giám đốc Công ty CP Hàng hải Liên Ninh cho biết, hai thuyền viên rời tàu từ Nhật Bản nhưng không có chuyến bay, may mắn là gửi được theo tàu về nước.
“Việc đưa thuyền viên từ nước ngoài hồi hương vô cùng phức tạp, tốn kém, phải tìm tàu để gửi người về, chi phí ăn nghỉ tại Nhật để chờ tàu. Ở Nhật Bản, thuyền viên chỉ được ở trên bờ 15 ngày, rồi lại phải xuống một tàu nước ngoài để chờ. Khi về nước, chi phi cách ly (40 USD/người/ngày) đều do đơn vị cung ứng thuyền viên chi trả”, ông Dương nói.
Cũng theo ông Dương, năm 2020, có khoảng 200 thuyền viên do đơn vị xuất khẩu phải ở trên tàu quá 10 tháng nên phải đưa về nước bằng đường biển. Song chi phí để tàu không hàng và đưa người về rất lớn. Chỉ riêng chi phí tại cảng trong nước đều hơn 10.000 USD/tàu.
Theo một số doanh nghiệp, từ tháng 4/2020 đến nay, thuyền viên nào hồi hương được là may, bởi hiện còn nhiều người vẫn lênh đênh trên tàu ở nước ngoài hoặc rời tàu nhưng mắc kẹt ở xứ người.
Ông Trần Hữu Vinh, Phó giám đốc Công ty CP Vận tải và đầu tư Thương mại An Thái thông tin, đơn vị còn 6 thuyền viên ở Nhật Bản chưa thể thu xếp được về nước, dự kiến phải chờ đến ngày 2/3 mới có chuyến bay. Trong khi đó, một thuyền viên ở Hàn Quốc vẫn chưa xác định được ngày về vì chưa có chuyến bay charter hoặc cứu trợ.
Trước đó, từ tháng 12/2020 đến nay, công ty đưa được 21 thuyền viên về nước, với 3 người theo chuyến bay cứu trợ của Đại sứ quán tại Nhật Bản, 6 người theo suất ngoại giao, còn 12 người phải bay trên chuyến thuê riêng.
“Hiện giá bay chuyến thuê riêng từ Nhật về nước rất cao, có thời điểm lên tới hơn 80 triệu đồng/vé, nhưng có khi không mua được”, ông Vinh cho biết thêm.
Đại diện Cục Hàng hải VN cho biết, thời điểm cuối tháng 10/2020 có đến gần 2.150 sỹ quan, thuyền viên mắc kẹt ở nước ngoài cần sự hỗ trợ để hồi hương. Hiện chưa cập nhật số lượng mới thuyền viên bị mắc kẹt bởi có những trường hợp đã rời tàu nhưng không có chuyến bay về nước.
Đáng lưu ý hơn, hầu hết thuyền viên đang làm việc trên tàu biển nước ngoài 14 - 15 tháng, quá dài so với thời hạn 9-12 tháng theo Công ước Lao động Hàng hải quốc tế MLC 2020. “Có rất nhiều thuyền viên gửi đơn cầu cứu, cá biệt có người đã ở trên tàu hơn 17 tháng mà không thể hồi hương”.
Đặc thù của nghề thuyền viên là phải cập cảng biển tại nhiều quốc gia, tiếp xúc với nhiều đối tượng.
Đề xuất ưu tiên “hộ chiếu vaccine”
Theo DN chủ tàu, thời gian qua đã rất nỗ lực để đưa thuyền viên hết hợp đồng hồi hương bằng đường hàng không, đường biển. Tuy vậy, đây chỉ là giải pháp ngắn hạn, nếu để lâu DN sẽ kiệt quệ, còn lực lượng thuyền viên quốc tế sẽ teo tóp. Do đó, DN đề xuất Nhà nước có các chính sách ưu tiên hỗ trợ giảm chi phí cho tàu đưa người về, thuyền viên và ưu tiên tiêm vaccine phòng ngừa Covid-19 cho thuyền viên quốc tế.
“Đội tàu biển Việt Nam không chỉ thay người tại Việt Nam mà có những tàu liên tục hoạt động ở nước ngoài, thay thuyền viên tại nước ngoài. Thuyền viên được tiêm vaccine phòng Covid-19 sẽ là “Hộ chiếu vaccine” để đi lại thuận lợi giữa các nước, để lên bờ và thay đổi thuyền viên”, ông Hoàng Mạnh Dương, Giám đốc Công ty CP Hàng hải Liên Ninh nói.
“Đặc thù của nghề thuyền viên là phải cập cảng biển tại nhiều quốc gia, tiếp xúc với nhiều đối tượng (hoa tiêu, công nhân tại cảng biển…), thường xuyên đi máy bay sang nước ngoài để thay thế nên nguy cơ lây nhiễm rất cao.
Thuyền viên đi “đánh thuê” cũng được cấp giấy xuất khẩu lao động nước ngoài. Vì vậy, trong danh mục chi tiết các đối tượng ưu tiên tiêm vaccine, cơ quan có thẩm quyền cần quy định cụ thể thuyền viên làm việc trên tàu biển/đi tàu biển nước ngoài là đối tượng được ưu tiên”, đại diện Cục Hàng hải VN cũng đề xuất.
Theo đại diện Cục Hàng hải VN, Bộ Y tế vừa ban hành hướng dẫn 11 nhóm đối tượng ưu tiên được sắp xếp tiêm vaccine phòng dịch Covid-19, trong đó có nhóm “Người có nhu cầu đi công tác, học tập, lao động ở nước ngoài”. Thuyền viên tàu biển dù không là đối tượng được nêu trực tiếp nhưng có thể được xếp vào nhóm trên.
Bên cạnh đó, các cơ quan có thẩm quyền cũng cần xem xét, giảm chi phí cách ly thuyền viên cho chủ tàu, tạo điều kiện để tàu nước ngoài ghé vào Việt Nam thay thuyền viên dễ dàng hơn. Chính phủ cũng cần nghiên cứu, chỉ đạo cơ quan chức năng bố trí tăng cường các chuyến bay trực tiếp để giải cứu thuyền viên trở về.
Mới đây, ngày 23/2, Hiệp hội Chủ tàu Việt Nam có văn bản đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, chỉ đạo các cơ quan chức năng tạo điều kiện thuận lợi để ưu tiên tiêm chủng vaccine phòng ngừa Covid-19 cho thuyền viên.
Bà Nguyễn Thị Thương, Phó trưởng phòng Vận tải và Dịch vụ hàng hải, Cục Hàng hải VN cho biết, Cục Hàng hải VN đã có văn bản tổng hợp vướng mắc khó khăn, đề xuất giải pháp gửi Bộ GTVT có ý kiến với Bộ Ngoại giao chỉ đạo Đại sứ quán Việt Nam tại các nước xem xét đưa thuyền viên Việt Nam hết hạn hợp đồng đang mắc kẹt ở nước ngoài vào danh sách ưu tiên trên các chuyến bay của Chính phủ Việt Nam; Đồng thời, đề xuất Bộ Tài chính xem xét, sửa đổi Thông tư số 261/2016, quy định đối với tàu thuyền vào cảng thay thế thuyền viên trong thời gian dịch bệnh mà không thực hiện bốc dỡ hàng hóa thuộc đối tượng được miễn các khoản phí, lệ phí hàng hải hoặc được giảm 50 - 70% mức phí, lệ phí theo quy định tại thông tư trên.