Từ tháng 1/2016, toàn quốc sẽ có thêm gần 21 nghìn xe ô tô hết niên hạn sử dụng. Vấn đề đặt ra ngay từ bây giờ là cách nào kiểm soát được các xe này để không xảy ra hiện tượng xe “hết đát” vẫn vận chuyển người, hàng hóa như thời gian qua.
Lo xe “hết đát” lén lút hoạt động
Theo Cục Đăng kiểm VN, từ ngày 1/1/2016, toàn quốc sẽ có thêm 20.994 xe ô tô (gồm 18.933 chiếc chở hàng và 2.016 chiếc chở người) hết niên hạn sử dụng theo Nghị định số 95 năm 2009 của Chính phủ. Nếu tính tổng số xe đã hết niên hạn kể từ cuối năm 2014 đến 1/1/2016 sẽ là 118.550 phương tiện. Chủ phương tiện này, theo quy định phải nộp lại giấy tờ đăng kiểm, đăng ký, biển số cho cơ quan quản lý Nhà nước và không được đưa phương tiện vào sử dụng, tham gia giao thông để đảm bảo trật tự ATGT.
"Giải pháp quan trọng là cần có sự chỉ đạo từ T.Ư đến UBND cấp tỉnh, huyện, xã trong thực hiện nghị định của Chính phủ về quản lý xe hết niên hạn sử dụng. Trong đó, nên giao cho công an xã, khu vực giám sát việc chủ xe nộp lại giấy tờ đăng ký, biển số, đăng kiểm và việc giải bản phương tiện. Các tổ chức, trường học, doanh nghiệp khi thuê xe nên kiểm tra giấy tờ đăng ký, đăng kiểm để tránh thuê phải xe hết niên hạn sử dụng như đã từng xảy ra”. Ông Nguyễn Hữu Trí -Phó cục trưởng Cục Đăng kiểm VN cho biết.
Ông Đặng Trần Khanh, Phó trưởng Phòng Kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm VN cho biết, các quy định liên quan đến quản lý xe hết niên hạn sử dụng đã khá đầy đủ, trong đó có thông tư của Bộ GTVT, Bộ Công an hướng dẫn việc thu hồi các giấy tờ liên quan, giao trách nhiệm cho cơ quan đăng kiểm, lực lượng CSGT, công an phường, xã và trách nhiệm của chủ phương tiện. Chế tài cao nhất đối với xe hết niên hạn nhưng vẫn lưu thông trên đường là tịch thu xe.
Tuy nhiên, dù năm nào Cục Đăng kiểm VN và các đơn vị đăng kiểm cũng thông báo công khai và gửi danh sách cụ thể xe hết niên hạn đến các cơ quan chức năng địa phương, nhưng vẫn xảy ra tình trạng xe quá niên hạn tiếp tục hoạt động. Thậm chí, đã xảy ra những vụ TNGT liên quan đến xe hết niên hạn. “Cách đây vài tháng, Cục Đăng kiểm VN tổ chức khảo sát tại một số địa phương như Thanh Hóa, Gia Lai, Tây Ninh… ghi nhận hàng trăm xe đã hết niên hạn sử dụng vẫn hoạt động. Sau đó, đơn vị này đã làm việc với các địa phương, đề nghị tăng cường sự quản lý, kiểm soát.
Cũng theo ông Khanh, Cục Đăng kiểm VN đang nghiên cứu đề nghị của Chủ tịch Ủy ban ATGT Quốc gia về việc giao Cục CSGT chỉ đạo tổ chức lực lượng kiểm tra liên ngành toàn quốc tuyên truyền và xử lý tịch thu đối phương tiện hết niên hạn vẫn tham gia giao thông. Bên cạnh đó, tới đây cần có cơ chế gắn trách nhiệm của Chủ tịch UBND cấp xã, công an khu vực trong quản lý xe hết niên hạn tại địa bàn.
Khó quản nếu thiếu xã, phường
Đề cập thực tế thời gian qua trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có một số xe hết niên hạn nhưng vẫn vận chuyển hàng cho các nhà máy mía, đường, ông Lâm Minh Phúc, Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm 36-01S Thanh Hóa cho biết, công an các huyện đã đi rà soát từng địa chỉ xe, xử lý các trường hợp xe lưu thông trên đường và yêu cầu các doanh nghiệp (nhất là nhà máy đường) chỉ chấp nhận các xe chở mía đầy đủ chứng nhận đăng kiểm, đăng ký. Ông Phúc cũng cho biết, thực tế nhiều chủ xe sắp hết niên hạn bỏ đi kiểm định 1-2 kỳ cuối cùng, không nộp lại các giấy tờ liên quan hoặc thông báo về tình hình của xe. Điều này dẫn đến việc số liệu về xe hết niên hạn trên hệ thống quản lý “vênh” so với thực tế khảo sát của cơ quan chức năng địa phương. Cơ quan quản lý ở địa phương không biết nhiều xe “hết đát” hiện đang ở đâu. Nguyên nhân do chủ xe khai đã bán nhưng không sang tên, đã thanh lý hoặc lén lút đưa vào hoạt động tại vùng sâu, vùng xa để chở nông sản, nguyên liệu mía.
“Chúng tôi đã cung cấp danh sách xe sắp hết niên từ năm 2016 theo địa bàn từng huyện cho Phòng Vận tải, TTGT, công an tỉnh và gửi đến từng chủ xe. Để kiểm soát tốt hơn đối với loại xe này, cùng với giải pháp đã triển khai cần sự vào cuộc của cả chính quyền cơ sở, cùng tuyên truyền và giám sát, quản lý từ cấp xã, địa bàn khu dân cư”, ông Phúc cho biết giải pháp.
Ông Dương Văn Chú, Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm 97-01S Bắc Kạn cũng nêu thực tế xe bỏ kiểm định trước khi hết niên hạn sử dụng cũng xảy ra tại Bắc Kạn. “Những xe sắp hết niên hạn sử dụng đều được chúng tôi thông báo hai lần về địa chỉ của chủ xe, nhưng hầu như không có phản hồi, có thể do xe đã được bán nhưng không làm thủ tục chuyển chủ sở hữu. Để quản lý được loại xe này, cần siết chặt việc chuyển chủ sở hữu phương tiện và giao trách nhiệm đối với cả chính quyền cấp xã, thôn. Chắc chắn thôn, xã sẽ biết có xe nào còn hoạt động, của ai biển số thế nào… để thông báo cho cơ quan chức năng cấp huyện, tỉnh quản lý”, ông Chú đề xuất giải pháp.