Tân Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể: “Giao thông phải đi trước mở đường"

Tân Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể trả lời phỏng vấn Báo Giao thông. Ảnh: Khánh Linh

Trả lời phỏng vấn Báo Giao thông ngay sau khi Quốc hội phê chuẩn chức danh Bộ trưởng GTVT, tân Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho rằng, GTVT có vai trò đặc biệt quan trọng và luôn phải đi trước một bước để mở đường, tạo đột phá phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và sự ổn định, bền vững của đất nước.

Tập trung giải quyết các nhiệm vụ cấp bách

Trước hết, xin chúc mừng ông vừa được Quốc hội tín nhiệm bỏ phiếu phê chuẩn chức danh Bộ trưởng GTVT, cảm giác của ông giờ như thế nào?

Tôi xin cảm ơn Quốc hội đã tin tưởng phê chuẩn đề xuất của Thủ tướng Chính phủ để tôi nhận nhiệm vụ Bộ trưởng Bộ GTVT. Tôi hiểu đây vừa là vinh dự vừa là trách nhiệm to lớn mà Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ và nhân dân tin tưởng giao cho tôi trong giai đoạn hiện nay. 

Như chúng ta đều biết, GTVT ở bất kỳ giai đoạn nào đều có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống xã hội. Bác Hồ đã nói: “Giao thông là mạch máu của tổ chức. Giao thông tốt thì mọi việc dễ dàng. Giao thông xấu thì các việc đình trệ”. 

Do vậy, giao thông luôn phải đi trước một bước để mở đường, tạo đột phá phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và sự phát triển bền vững của đất nước.

Thực hiện nhiệm vụ này trong điều kiện ngân sách Nhà nước và đầu tư công rất eo hẹp, nợ công đang ở mức cao, nguồn vốn vay ODA và huy động từ xã hội rất khó khăn là thách thức rất lớn cho bản thân tôi và ngành GTVT.

Vậy theo ông, đâu là khó khăn, thách thức lớn nhất của GTVT hiện nay? Việc đầu tiên ông dự định sẽ làm trên cương vị mới là gì?

Hiện nay, GTVT đang là một trong ba điểm nghẽn của nền kinh tế, đồng thời là một trong ba khâu đột phá mà cả hệ thống chính trị cần tập trung tháo gỡ. Do vậy, với cá nhân tôi, có rất nhiều công việc cần phải làm trên cương vị Bộ trưởng GTVT. 

Tuy nhiên, trong giai đoạn trước mắt, bản thân tôi và toàn ngành GTVT cần tập trung giải quyết một số nhiệm vụ cấp bách như: Đề xuất phương án sử dụng có hiệu quả nguồn vốn trung hạn giai đoạn 2017-2020; Sớm triển khai xây dựng một số đoạn cao tốc Bắc Nam và sân bay Long Thành; Sớm hoàn thành các tuyến đường sắt trên cao ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh; Đề xuất giải pháp hạn chế ùn tắc giao thông cho Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất; Giải quyết các tồn tại liên quan đến các dự án BOT giao thông... 

Ông Nguyễn Văn Thể kiểm tra dự án cầu Cổ Chiên vào đầu năm 2015 khi còn là Thứ trưởng Bộ GTVT - Ảnh Khánh Linh

BOT vẫn là kênh huy động vốn rất quan trọng

Bộ trưởng có thể nói rõ hơn về các giải pháp khắc phục những tồn tại liên quan đến các dự án BOT, để hình thức huy động vốn này thực sự phát huy hiệu quả trong thời gian tới?

Theo tôi được biết, thời gian qua Bộ GTVT đã tiến hành tổng kết 5 năm đầu tư hạ tầng giao thông theo hình thức BOT, BT giai đoạn 2011-2016 và đã đánh giá khách quan, tổng thể những mặt được, cũng như hạn chế của hình thức đầu tư này. Bộ GTVT cũng nghiên cứu, xem xét để đưa ra chính sách đồng nhất nhằm giải quyết tồn tại của các dự án BOT trên toàn quốc trên cơ sở đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân, đồng thời có chủ trương dừng thực hiện các dự án BOT trên các tuyến đường hiện có; chỉ kêu gọi đầu tư BOT với các tuyến mới để có sự lựa chọn cho người dân và các phương tiện.

Trường hợp cấp bách, Nhà nước không thu xếp được nguồn vốn, phải kêu gọi đầu tư BOT các dự án hiện hữu, độc đạo thì phải tham vấn đầy đủ ý kiến của địa phương qua các cơ quan đại diện là HĐND, Đoàn ĐBQH, các hiệp hội vận tải, các cơ quan chức năng, có thể xem xét xin ý kiến cả Quốc hội.

Tôi cũng được biết, việc triển khai các dự án BOT, Bộ GTVT đã vận dụng tối đa những điều cho phép của Nghị định 108, Nghị định 15 và Nghị định 30. Trong quá trình thực hiện dự án BOT, theo quy định của pháp luật nhiều bộ cùng cộng đồng trách nhiệm như: Bộ Xây dựng thẩm tra, thẩm định dự toán, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp phép, Bộ Tài chính quyết định về giá qua trạm...  

Tuy nhiên, do thể chế còn chưa chặt chẽ nên đã phát sinh một số bất cập. Và trong quá trình làm, các cơ quan kiểm toán, thanh tra cũng đã vào cuộc cùng với Bộ GTVT để kịp thời phát hiện và xử lý những bất cập phát sinh.

Thường vụ Quốc hội vừa có Nghị quyết yêu cầu Bộ GTVT trong giai đoạn sắp tới tham mưu cho Chính phủ, Quốc hội, nếu cần thiết có thể nâng từ Nghị định lên Luật hoặc Pháp lệnh để cụ thể hơn về BOT. Tới đây, Bộ GTVT sẽ có trách nhiệm tham mưu Chính phủ, Quốc hội ở từng vấn đề cụ thể. Chính phủ, Quốc hội đồng ý theo hướng nào, Bộ GTVT sẽ xử lý theo hướng đó. Những tồn tại của các dự án BOT chúng ta đều đã nhìn nhận hết, nhưng thẩm quyền giờ không phải của Bộ GTVT nữa mà phải xin ý kiến cấp trên.

Sắp tới, chúng ta cố gắng hoàn chỉnh luật và thực hiện đúng luật để BOT đảm bảo hài hoà lợi ích giữa người dân- nhà đầu tư và Nhà nước.Vì đây vẫn là kênh huy động vốn rất quan trọng để phát triển hạ tầng trong điều kiện hiện nay.

Nhận nhiệm vụ trong bối cảnh ngành GTVT đứng trước nhiều thách thức, nhất là khó khăn về nguồn lực, vốn ngân sách rất hạn chế, ODA giảm do Việt Nam đã trở thành nước thu nhập trung bình, hút vốn xã hội hóa chững lại..., Bộ trưởng có kế hoạch và đặt mục tiêu cụ thể nào để phát triển ngành GTVT, tiếp tục gỡ điểm nghẽn về hạ tầng giao thông?

Đúng vậy, như trên tôi đã nói, BOT là kênh huy động vốn rất quan trọng để phát triển hạ tầng trong điều kiện ngân sách khó khăn. Tuy nhiên, thời gian qua, việc huy động vốn vẫn chủ yếu tập trung nhiều ở lĩnh vực đường bộ, hàng không.

Về lâu dài, chúng ta phải tìm giải pháp huy động các nguồn vốn để phát triển cân bằng và hiệu quả các loại hình GTVT, nhất là phát huy hiệu quả của đường thủy nội địa, đường sắt và đường biển để đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững đất nước.

Ngành GTVT sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác thu hút nguồn vốn để đầu tư xây dựng phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông - Ảnh Khánh Linh

GTVT cần có bước đi đột phá chiến lược

Xin hỏi Bộ trưởng một câu hỏi cuối. Ông đánh giá thế nào về những thành tựu của ngành GTVT và đội ngũ cán bộ ngành GTVT, những người mà ông đã từng có nhiều năm cộng tác và sẽ gắn bó trong thời gian tới? Nhân dịp nhận nhiệm vụ Bộ trưởng GTVT, ông muốn nhắn nhủ gì đến họ?

Đã nhiều năm gắn bó với ngành GTVT ở địa phương và trên cương vị Thứ trưởng Bộ GTVT, tôi luôn hiểu và trân trọng bề dày truyền thống “Đi trước mở đường” của ngành GTVT. Trong suốt hơn 72 năm qua, bất cứ giai đoạn nào, ngành GTVT cũng luôn chứng tỏ được khả năng vượt qua khó khăn, thách thức. 

Trong bề dày truyền thống đó, mỗi cán bộ, công nhân viên ngành GTVT đã và đang công tác đều có đóng góp một phần công sức của mình. Nhân đây, tôi cũng muốn chia sẻ, ngành GTVT đã lập được nhiều kỳ tích và thành tựu trong quá khứ, tuy nhiên tương lai còn rất nhiều việc phải làm. Trong giai đoạn này, hơn bao giờ hết, ngành GTVT phải có bước đi đột phá chiến lược về phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, hiện đại, đảm bảo mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Tới đây, để hoàn thành nhiệm vụ được giao, tôi mong sẽ luôn nhận được sự quan tâm chỉ đạo kịp thời của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, sự giúp đỡ của các Bộ, ngành Trung ương và địa phương; sự ủng hộ của nhân dân và các cơ quan truyền thông, đặc biệt là sự đoàn kết thống nhất và đồng tâm hiệp lực của toàn thể cán bộ công chức, viên chức toàn ngành GTVT. Bản thân tôi cũng sẽ nỗ lực tối đa để hoàn thành tốt nhất các chức trách và nhiệm vụ được giao.

Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!