Nhu cầu tăng
Năm 2022, hiện nhu cầu về xe điện vẫn tăng mạnh ngay cả khi chi phí trung bình của các tế bào pin lithium-ion đã tăng lên ước tính 160 USD mỗi kilowatt/h trong quý đầu tiên từ mức 105 USD năm ngoái. Chi phí tăng do gián đoạn chuỗi cung ứng, lệnh trừng phạt đối với kim loại của Nga và đầu cơ của nhà đầu tư.
Đối với một chiếc xe nhỏ hơn như Hongguang Mini, EV bán chạy nhất ở Trung Quốc, chi phí pin cao hơn đã cộng thêm gần 1.500 USD, bằng 30% giá niêm yết. Nhưng chi phí xăng và nhiên liệu diesel cho xe động cơ đốt trong cũng đã tăng vọt kể từ khi Nga tấn công Ukraine. Các chuyên gia lưu ý rằng những lo ngại về môi trường cũng đang thúc đẩy nhiều người mua lựa chọn xe điện bất chấp kinh tế biến động.
Các nhà sản xuất từ Tesla đến SAIC-GM-Wuling, công ty sản xuất Hongguang Mini, đã đẩy chi phí cao hơn cho người tiêu dùng với mức tăng giá hai con số đối với xe điện. Andy Palmer, chủ tịch của hãng sản xuất pin EV Slovak InoBat, cho biết lợi nhuận trong ngành pin đã mỏng, vì vậy "chi phí tăng sẽ phải được chuyển cho các nhà sản xuất ô tô”.
Các nhà sản xuất xe như Mercedes-Benz có thể sẽ chuyển hướng tăng giá bán cho khách hàng nếu giá nguyên liệu của họ tiếp tục tăng. Giám đốc Công nghệ Markus Schaefer nói với Reuters: “Chúng tôi cần duy trì lợi nhuận”.
Nhưng những người mua sắm xe điện cho đến nay vẫn chưa bị “nhụt chí”. Doanh số bán xe điện toàn cầu trong quý đầu tiên đã tăng gần 120%, theo ước tính của EV-volumes.com. Nio, Xpeng và Li Auto của Trung Quốc đã đạt doanh số bán xe điện kỷ lục vào tháng 3. Trong khi Tesla đã đạt kỷ lục 310.000 EV trong quý đầu tiên.
Giới hạn
Venkat Srinivasan, Giám đốc Trung tâm Hợp tác Khoa học Lưu trữ Năng lượng tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Argonne của chính phủ Mỹ ở Chicago, cho biết: “Có một loại điểm hạn khác mà chúng tôi dường như đã chạm phải đó là điểm tới hạn về mặt cảm xúc hoặc tâm lý ở người tiêu dùng. Ông cho biết "ngày càng nhiều người" sẽ mua xe điện "bất kể chi phí của pin và phương tiện””.
Sự tăng vọt về chi phí pin này có thể là một điểm sáng trong xu hướng dài hạn, trong đó cải tiến công nghệ và sản xuất ngày càng tăng đã đẩy chi phí xuống trong ba thập kỷ liên tiếp. Dữ liệu ngành ô tô cho thấy chi phí trung bình 105 USD cho mỗi kilowatt/h vào năm 2021 đã giảm gần 99% so với hơn 7.500 USD vào năm 1991.
Các chuyên gia cho rằng chi phí pin có thể tiếp tục tăng trong năm tới hoặc lâu hơn, nhưng sau đó, một đợt sụt giảm lớn khác có thể sẽ xảy ra khi các nhà sản xuất ô tô và nhà cung cấp đầu tư nhiều vào khai thác, tinh chế và sản xuất pin, động thái đa dạng hóa nguồn nguyên liệu thô, đưa cán cân từ thiếu sang thặng dư.
"Nó giống như một bong bóng và để bong bóng đó lắng xuống, ít nhất phải đến cuối năm 2023", nhà tư vấn Prabhakar Patil, cựu giám đốc điều hành LG Chem, đánh giá.
Công ty sản xuất pin của Anh Britishvolt dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất pin tại nhà máy 45 gigawatt/h ở đông bắc nước Anh vào năm 2024. Giám đốc chiến lược Isobel Sheldon cho biết, lời khuyên mà công ty nhận được từ các nhà cung cấp nguyên liệu là “đừng cố định giá của bạn ngay bây giờ, hãy đợi trong 12 tháng tới và ấn định giá sau đó bởi vì mọi thứ sẽ ngày càng đồng đều hơn. Việc bảo mật quá mức nguồn tài nguyên này sẽ có hậu quả sau chúng ta”.
Cầu vượt cung
Từ lâu, ngành công nghiệp đã chờ đợi ngưỡng chi phí pin 100 USD cho mỗi kilowatt/h, vì EV đã đạt mức giá ngang bằng với các sản phẩm tương đương sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Nhưng với việc giá xăng dầu tăng cao và sở thích của người tiêu dùng thay đổi, điều đó có thể không còn quan trọng nữa.
Stan Whittingham, nhà đồng phát minh ra pin lithium-ion và là người đoạt giải Nobel năm 2019, cho biết nhu cầu về xe điện ở Trung Quốc và các thị trường khác "đang tăng nhanh hơn mọi người nghĩ - nhanh hơn cả nguồn cung nguyên liệu".
Chris Burns, giám đốc điều hành của Novonix, một nhà cung cấp vật liệu pin có trụ sở tại Halifax, nói mối quan tâm về môi trường và khí hậu cũng thúc đẩy người mua, đặc biệt là những người trẻ tuổi, lựa chọn xe điện thay vì xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch.
“Nhiều người trẻ tuổi tham gia thị trường đang đưa ra các quyết định mua hàng ngoài tính toán kinh tế học đơn giản và đang nói rằng họ sẽ chỉ lái một chiếc EV vì chúng tốt hơn cho hành tinh.
Tôi không nghĩ rằng chúng ta sẽ ngừng xem các báo cáo cố gắng đưa ra xu hướng giá pin giảm xuống còn 60 USD hoặc 80 USD mỗi kilowatt nhưng có thể những điều đó có thể không bao giờ đạt được. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là việc dùng xe điện sẽ không tăng”, Chris Burns nói.